Wat is het verschil tussen een aandeel en een obligatie?

In een onderneming beleggen, kan door aandelen of obligaties te kopen:

Koopt u een aandeel, dan wordt u mede-eigenaar van het bedrijf. Geeft een onderneming aandelen uit, dan verkoopt het een stuk van zichzelf in ruil voor geld. Het is dus een deelnamebewijs in het kapitaal. Door te beleggen in aandelen kan u rendement behalen. Dat kan door een aandeel na een koersstijging te verkopen, en/of via het innen van een dividend. Verkoopt u onder de aankoopprijs, dan lijdt u verlies.
Koopt u een obligatie, dan geeft u de onderneming een lening. In ruil voor het uitlenen van uw geld, ontvangt u rente en krijgt u op de vervaldatum van de obligatie uw oorspronkelijke inleg terug. Obligaties hoeft u echter niet bij te houden tot de vervaldatum; u kan ze ook vooraf verkopen. In tegenstelling tot aandelen geven niet alleen bedrijven maar ook overheden obligaties uit.

De belangrijkste verschillen tussen aandelen en obligaties

Dit overzicht weerspiegelt algemeenheden, er gelden uitzonderingen

Aandelen		Obligaties
Deelnamebewijs in het kapitaal		Schuldbewijs
Uitgifte door bedrijven		Uitgifte door bedrijven en overheden
Geen vervaldatum		Vaste looptijd
Hoger rendementspotentieel		Lager rendementspotentieel
Deelname in de winst mogelijk via dividend		Geen dividend, wel rente-uitkering via coupon(s)
Hoger risico		Lager risico
Sterkere koersschommelingen mogelijk		Koersschommelingen beperkter
Achteraan in de rij bij faillissement		Voorrang op aandeelhouders
Geen kapitaalgarantie		Geen kapitaalgarantie
Stemrecht		Geen stemrecht

Wat is het verschil in risico en rendement?

Aandelen zijn over het algemeen risicovoller dan obligaties, maar leveren historisch gezien een hoger rendement op. De voorbije 122 jaar genereerden aandelen een jaarlijks gemiddeld rendement van 5,3% (na inflatie, inclusief dividenden). Voor bedrijfsobligaties was dat 2% en voor staatsobligaties 0,7%. Dat blijkt uit onderzoek van Credit Suisse. Let wel: dit zijn prestaties uit het verleden. De percentages geven een indicatie van het potentiële rendement, maar bieden geen garantie voor toekomstige prestaties.

Wat zijn dividenden (aandelen) en coupons (obligaties)?

Een aandeel kan in waarde stijgen. Er is echter nog een tweede manier waarop aandelenbeleggers rendement kunnen halen: als bedrijven (een deel van) hun winst namelijk uitkeren. Dat is een dividend. Beursgenoteerde bedrijven keerden in 2021 voor zo’n 1.339 miljard euro aan dividenden uit. Zulke winstuitkeringen zijn echter niet verplicht. Sommige bedrijven bieden ook een keuzedividend aan: u kan dan kiezen of u het dividend in cash of in bijkomende aandelen wil ontvangen.

Obligaties zijn een soort lening. Als houder van het schuldbewijs ontvangt u dan op regelmatige basis de rente uit die lening. Dat heet een coupon. Doorgaans ligt de hoogte van de coupon vast, net als de looptijd van de obligatie: bijvoorbeeld 3% met een looptijd van 10 jaar. Na 10 jaar krijgt u het aanvankelijk belegd bedrag terug, en tussendoor krijgt u op regelmatige basis een coupon uitbetaald.

De financiële toestand van de onderneming of overheid is, samen met de looptijd van de obligatie, de belangrijkste bepalende factor voor de hoogte van de obligatierente. Langere looptijden en lagere kredietratings betekenen vaak hogere rente, terwijl kortere looptijden en hogere kredietratings betekenen dat bedrijven obligaties kunnen uitgeven tegen een lagere rente. Een kredietrating is een inschatting (door een ratingbureau) over het kredietrisico van een bedrijf of overheid.

Is er een groot verschil in koersschommelingen?

De waarde van een aandeel kan sterker schommelen dan een obligatie. Dit is een algemene vaststelling. Het geldt niet voor elk aandeel of elke obligatie. Sommige obligaties van risicovolle bedrijven (die een grotere kans hebben om in gebreke te blijven) kunnen net zo sterk in waarde schommelen als sommige aandelen. Aandelen en obligaties hebben dikwijls (niet altijd) een beperkte correlatie met elkaar, wat betekent dat ze verschillend reageren op veranderingen in de economische cyclus.

Wat gebeurt er bij een faillissement?

Gaat een onderneming failliet, dan worden aandeelhouders als laatsten terugbetaald. In dit scenario kan u uw volledige belegging verliezen. Dat is een van de redenen waarom aandelen in het algemeen risicovoller zijn dan obligaties. Als belegger bent u evenwel niet aansprakelijk voor de schulden van het bedrijf.

Obligatiehouders verkeren in een veiliger positie als het bedrijf failliet gaat. Zij vallen onder de categorie schuldeisers en worden eerder terugbetaald dan de aandeelhouders.

Let wel: zowel aandelen als obligaties bieden geen kapitaalgarantie, zoals bij spaargeld wel het geval is.

Krijgt u inspraak in het bedrijf?

Eén aandeel geeft doorgaans één stemrecht op de algemene vergadering. Hoe meer aandelen u heeft, hoe meer stemrechten u krijgt. Grotere aandeelhouders kunnen op die manier mee de strategie van het bedrijf bepalen en kunnen voorstellen verwerpen of doorduwen. Sommige aandelen geven geen stemrechten. Alphabet (het bedrijf achter Google) heeft bijvoorbeeld een klasse aandelen die per aandeel 10 stemrechten geven, een klasse die per aandeel één stemrecht geeft, en een klasse die geen stemrechten biedt.

Obligatiehouders hebben geen stemrechten. Hoeveel obligaties van een bedrijf u ook bezit, u kan niet doorwegen op de beslissingen.

Wat met fiscaliteit?

Zowel op aandelen als op obligaties betaalt u belastingen. Voor particulieren gelden deze basisregels, al zijn uitzonderingen mogelijk:

Beurstaks

Obligaties: 0,12% wordt afgehouden op het moment van verkoop en aankoop, met een maximum van 1.300 euro per verrichting. U betaalt geen beurstaks als u aandelen koopt die voor het eerst uitgegeven worden (op de zogenaamde primaire markt).
Aandelen: 0,35% wordt afgehouden op het moment van verkoop en aankoop, met een maximum van 1.600 euro per verrichting. U betaalt geen beurstaks als u aandelen koopt die voor het eerst uitgegeven worden (op de zogenaamde primaire markt).

Roerende voorheffing

30% op inkomsten van coupons (obligaties) en dividenden (aandelen). Deze taks wordt doorgaans meteen ingehouden. Wordt ze niet afgehouden (bijvoorbeeld als u een buitenlandse beleggersrekening heeft), dan moet u dit in regel alsnog aangeven.
Voor inkomsten uit buitenlandse aandelen en obligaties kan er ook een bronheffing gebeuren. Dat betekent dat er niet alleen in België roerende voorheffing wordt afgehouden, maar ook in het land van oorsprong. Die bronheffing verschilt van land tot land, en verschilt ook tussen aandelen en obligaties: van 0% tot meer dan 30%. Op die manier kan er soms samen meer dan 60% belastingen afgehouden worden. Het is wel mogelijk om (een deel) van de roerende voorheffing op aandelen terug te vorderen.

Belasting op gerealiseerde meerwaarde

Aandelen: 0% (tenzij de fiscus u als een speculant beschouwt - dan is het 33% plus gemeentebelasting)
Obligaties: als de oorspronkelijke uitgifteprijs van de obligatie lager was dan de terugbetalingsprijs op eindvervaldag, wordt 30% afgehouden op het moment van verkoop.

Effectentaks

Deze taks van 0,15% is alleen van toepassing op effectenrekeningen met een waarde van meer dan 1 miljoen euro en wordt één keer per jaar vereffend.

Hoe kiezen tussen aandelen en obligaties?

Obligaties en aandelen horen allebei in een goed gespreide beleggingsportefeuille. Dat komt omdat ze dikwijls (niet altijd) een beperkte correlatie met elkaar hebben, wat betekent dat ze verschillend reageren op veranderingen in de economische cyclus. Dynamische beleggers, die een hoger risico-appetijt hebben, zullen doorgaans een hoger gewicht aan aandelen in hun beleggingsportefeuille hebben. Bij voorzichtige beleggers zal dat gewicht veeleer uit obligaties bestaan.

U kan kiezen om in individuele aandelen en obligaties te beleggen, of in een fonds. Een fonds is een mandje met tientallen of zelfs honderden aandelen en/of obligaties. Als u in individuele aandelen en obligaties belegt, neemt u in regel meer risico's dan in fondsen te beleggen. U belegt uw geld dan normaal gezien in een kleinere selectie, terwijl u met fondsen veel meer spreidt over verschillende aandelen en/of obligaties. Beleggen in een klein aantal aandelen en obligaties levert aan de ene kant een hoger potentieel rendement op, maar is aan de andere kant ook veel risicovoller en vergt meer opvolging.

Alvorens te beleggen, is het belangrijk uw risico-appetijt vast te leggen. Als u bijvoorbeeld 25 jaar bent en belegt om over 40 jaar goed van uw pensioen te genieten, kan u het zich waarschijnlijk veroorloven meer risico te nemen (en dus meer aandelen(fondsen) dan obligatie(fondsen) te kopen) dan iemand die over 2 jaar een huis wil kopen of die over 5 jaar met pensioen wil gaan.

Het is aan te raden om alleen met geld te beleggen dat u op korte termijn niet nodig heeft, en eerst voldoende spaarbuffer te hebben. Plan ook zeker een gesprek in met een financieel adviseur vooraleer u begint met beleggen.

Test Related

Lees verder

Sparen is kinderspel: 9 manieren om op een leuke manier te sparen

Sparen hoeft niet saai te zijn. Er zijn ook leuke manieren om geld te sparen door er bijvoorbeeld een spel of challenge aan te koppelen. Een aantal ideeën.

Lees verder